Lijfrente bij scheiden: dit zijn 3 aandachtspunten

Deze blog is speciaal geschreven voor accountants en fiscalisten.

De drie S’en van lijfrente: sterven, scheiden en schenken. Drie ingrijpende gebeurtenissen die gevolgen hebben voor een lijfrente. Wij vertellen u er meer over in een serie blogs. In deze blog komt het thema scheiden aan bod.

Ruim één op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding, zo blijkt uit cijfers van het CBS (2024). Wanneer een huwelijk eindigt, moeten er veel financiële zaken geregeld worden. Zo ook de verdeling van lijfrentekapitaal. Wij vertellen u meer over drie belangrijke aandachtspunten.

1. Het huwelijksgoederenregime

Wie waar recht op heeft, hangt af van het huwelijksgoederenregime. Is de wettelijke gemeenschap van goederen van toepassing of zijn er huwelijkse voorwaarden gemaakt? Goed om te weten: voor een geregistreerd partnerschap gelden dezelfde regels. Dit geldt niet voor samenwoners met of zonder (notariële) samenlevingsovereenkomst.

Gemeenschap van goederen

Als de lijfrente een gemeenschappelijk bezit is (ongeacht op wiens naam de lijfrente staat), dan moet deze worden verdeeld. Dat kan op twee manieren:

1. De lijfrente splitsen (meestal 50/50), zodat beide partners een eigen lijfrente krijgen. Dit kan zonder fiscale heffing.
2. De lijfrente aan één van de (ex-) partners toedelen, en de ander compenseren in geld of door toedeling van andere vermogensbestanddelen.

Let op: toedelen heeft in principe wél fiscale gevolgen. Voor degene die de compensatie krijgt, is dit namelijk progressief belast voor de inkomstenbelasting in box 1 (maximaal 49,5%). Voor de ander is dit een persoonsgebonden aftrekpost. De persoonsgebonden aftrekpost verlaagt achtereenvolgens het box 1-, box 3- en box 2-inkomen. In box 1 is de aftrek gemaximeerd tot ca. 37%. De persoonsgebonden aftrek is een zogenoemd gemeenschappelijk inkomensbestanddeel, die fiscaal partners onderling kunnen verdelen. Dit kan alleen bij partners die het hele jaar als fiscaal partners kwalificeren. Door in het scheidingsjaar te kiezen om gedurende het gehele jaar als fiscaal partners aangemerkt te worden en de persoonsgebonden aftrek toe te rekenen aan de (ex-) partner die de compensatie krijgt, kunnen de fiscale gevolgen zoveel mogelijk worden beperkt. Bij grote compensaties kan het fiscale nadeel oplopen tot ca. 12,5% van de compensatie.

Tot slot moet goed gekeken worden naar belastinglatentie. Degene die de lijfrente krijgt, moet hier namelijk belasting over betalen. Bij de vaststelling van de hoogte van de compensatie kan daar rekening mee worden gehouden. Het is van belang om deze afspraken in het echtscheidingsconvenant vast te leggen om discussies te voorkomen.

Huwelijkse voorwaarden

Bij huwelijkse voorwaarden wordt soms de afspraak gemaakt om het vermogen te verrekenen alsof er sprake is van een gemeenschap van goederen. De lijfrente is dan privébezit, maar de ander heeft wel recht op de helft van de waarde. Op grond van een beleidsbesluit hebben de (ex-) partners onder bepaalde voorwaarden dezelfde mogelijkheden als gehuwden waarbij de lijfrente gemeenschappelijk bezit is.

Als bij de scheiding alsnog uitvoering gegeven moet worden aan een periodiek verrekenbeding, dan kan de lijfrente daar ook voor gebruikt worden. Volgens de Belastingdienst is er dan echter geen sprake van een belast inkomen en daar tegenoverstaande persoonsgebonden aftrekpost.

2. Lijfrente inzetten voor afkoop alimentatie

In sommige gevallen moet er na de echtscheiding partneralimentatie worden betaald. Die partneralimentatie kan door de alimentatieplichtige worden afgekocht door een lijfrente af te sluiten waarvan de uitkeringen toekomen aan de ex-partner. De koopsom voor de lijfrente is dan voor de alimentatieplichtige aftrekbaar als persoonsgebonden aftrek. Ook een al bestaande lijfrente kan hiervoor worden gebruikt. Als de in het verleden betaalde lijfrentepremies/inleg in aftrek genomen zijn, kan er geen persoonsgebonden aftrek in aanmerking worden genomen.

3. Verzekeringslijfrente of bancaire lijfrente?

Maar wat is bij scheiden nou het verschil tussen een verzekeringslijfrente en een bancaire lijfrente? Dat is er niet. De vermelde fiscale regels gelden voor beide lijfrentevormen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld in het geval van overlijden.

Splitsing van bestaande lijfrenteproducten is niet altijd mogelijk. Check dus vooraf bij de bank of verzekeraar of de beoogde afspraken ook daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden.

Tip! Op de LinkedIn-pagina van de Evi Academy houden wij u het hele jaar door op de hoogte van kennis en evenementen over lijfrente. Volg ons hier.

Deze tekst is geschreven naar de stand van zaken op 18 juni 2025.

Disclaimer

Evi geeft geen (fiscaal) advies. Fiscale mogelijkheden en eventuele voordelen zijn afhankelijk van individuele omstandigheden en kunnen in de toekomst wijzigen. Het gebruiken van gegevens en informatie op de website van Evi geschiedt geheel voor risico van de gebruiker. Voor meer informatie ga naar evivanlanschot.nl/disclaimer.