Schenken: 3 manieren om zeggenschap te houden
In de praktijk merken we wel eens dat ouders wel vermogen willen overdragen aan hun kinderen, maar daarbij worstelen met de vraag of hun kinderen - nu of in de toekomst - wel verstandig met dit vermogen zullen omgaan.
Dit is de derde blog in de serie “in 5 stappen naar een goed schenkingsplan”.
Een goed schenkingsplan bestaat uit vijf stappen. Een van de stappen is dat u zichzelf de vraag stelt of u zeggenschap wilt behouden over uw schenking. In de praktijk merk ik dat ouders wel vermogen willen overdragen aan hun kinderen, maar daarbij worstelen met de vraag of hun kinderen - nu of in de toekomst -verstandig met dit vermogen zullen omgaan.
Stel, u schenkt vanaf de geboorte van uw kind jaarlijks het vrijgestelde bedrag (in 2023 is dit € 6.035). Dan staat er (afgezien van rendement) op 18-jarige leeftijd al meer dan € 102.000 op de rekening van uw kind. En als de grootouders van beide kanten ieder ook nog eens jaarlijks € 2.418 belastingvrij schenken aan kleinkind, komt dat in totaal op bijna € 195.000. Op het moment dat uw kind 18 wordt, krijgt hij van de bank een brief met het verzoek de handtekeningkaart in te vullen, zodat hij zelfstandig over de rekening kan beschikken. Een schrikbeeld voor sommige ouders.
Wat kunt u doen om de zeggenschap over het geschonken vermogen te behouden? Er zijn meerdere mogelijkheden om op een gestructureerde manier familievermogen over te dragen naar de volgende generaties. Welke vorm voor u geschikt is, hangt erg af van uw situatie en wensen. Laat u vooraf goed adviseren door bijvoorbeeld uw notaris of fiscalist. Evi van Lanschot zet drie mogelijkheden voor u op een rij.
1. Vermogen komt onder bewind te staan
In een schenkingsakte kunt u opnemen dat het vermogen onder bewind komt te staan. Bij een schenking onder bewind beheert iemand anders het geld voor uw kind(eren). Daarvoor legt u de schenking vast met een schenkingsovereenkomst. Dat kan met behulp van een notariële akte, maar dat kunt u ook zelf regelen via een onderhandse akte. U bepaalt zelf wie als bewindvoerder wordt aangesteld; meestal is dat een van de ouders. Daarnaast bepaalt u tot welke leeftijd het bewind van toepassing is, bijvoorbeeld tot de 27e verjaardag. Uw kind kan alleen met toestemming van de bewindvoerder over het vermogen beschikken.
Het is wel goed om u te realiseren dat uw kind na vijf jaar aan de rechter kan verzoeken het bewind te laten vervallen. Als u dat wilt voorkomen, kunt u in de schenkingsakte een clausule opnemen dat u in dat geval de mogelijkheid hebt om de schenking te herroepen.
2. Certificeren van vermogen
Bij deze vorm wordt er een scheiding aangebracht tussen het juridische eigendom (de zeggenschap) en het economische eigendom (het bezit) van het vermogen dat u wilt schenken.
Hoe werkt dat?
U richt bij de notaris eerst een Stichting administratiekantoor (een Stak) op. U bepaalt daarbij wie als bestuur optreedt; meestal in eerste instantie u als ouder, eventueel aangevuld met kinderen of vertrouwenspersonen. Dan brengt u vermogen (bijvoorbeeld een effectenportefeuille) in de Stichting in en daarvoor krijgt u certificaten terug, die de waarde van het ingebrachte vermogen vertegenwoordigen. Vervolgens schenkt u alle of een deel van de certificaten aan uw kinderen. Het economische eigendom is daarmee in handen van de kinderen. Maar zij kunnen deze niet verzilveren zonder medewerking van het bestuur van de Stak, want deze heeft de zeggenschap over het vermogen.
Een alternatieve manier om een scheiding aan te brengen tussen de zeggenschap en het economische belang van vermogen is het oprichten van een Familiefonds (Fonds voor gemene rekening). Zie voor uitgebreidere informatie de FamiliefondsWijzer van Van Lanschot.
3. Schenken op papier
Schenken op papier wordt ook wel schenking onder schuldigerkenning genoemd. Schenken op papier is ook een veelgebruikte methode om te schenken en tegelijkertijd zelf de beschikking over het vermogen te houden. U schenkt dan een som geld en blijft dat geschonken bedrag schuldig aan uw kinderen. U leent het geld als het ware onmiddellijk weer terug van uw kinderen. Jaarlijks moet u de kinderen 6% rente betalen over het bedrag van hun vordering.
Een nadeel van schenken op papier is dat u daarvoor wel naar de notaris moet. In een notariële akte schenkt u uw kind een vordering op u en u krijgt dus een schuld aan uw kind. Die schuld hoeft u pas af te lossen als uzelf of uw partner overlijdt. U moet jaarlijks daadwerkelijk 6% rente over het bedrag van de schuld aan uw kind overmaken. Afgezien van de jaarlijkse rentebetaling houdt u dus de beschikking over het vermogen.
Deze vorm van vermogensoverheveling wordt ook vaak gebruikt als het vermogen ‘vast’ zit in bijvoorbeeld onroerend goed (in box 3).
Kunnen we u verder nog van dienst zijn?
Mocht u nog vragen hebben, zoals over belastingvrij schenken aan kind, dan kunt u eenvoudig een afspraak maken. Schenken is een thema waar vaak uw persoonlijke situatie een belangrijke rol speelt. We staan u graag te woord.