Betrokken zijn voor beterschap: engagement

Evi’s route naar de toekomst

Een T-shirt gemaakt door een man uit Bangladesh die met wat hij verdient nauwelijks zijn gezin te eten kan geven, laat staan de kinderen naar school sturen. Daar werk je als consument liever niet aan mee. Je kunt invloed uitoefenen door zoveel mogelijk bewuste keuzes te maken over waar je winkelt. Datzelfde geldt eigenlijk ook voor beleggers.

Betrokken aandeelhouders

Streef je als fondsbeheerder naar een duurzaam rendement, dan hoort het structureel uitbuiten van menselijk kapitaal daar zeker niet bij. En dan kun je een bedrijf uitsluiten en er niet meer in beleggen. Maar er is nog een andere manier.

Betrokken aandeelhouders kunnen hun gewicht in de schaal leggen en bedrijven ertoe aanzetten om hun gedrag en beleid te veranderen. Bijvoorbeeld kledingbedrijven aanmoedigen om zogeheten leefbare lonen te betalen in hun toeleveringsketen. Dat noem je engagement. Kempen, de vermogensbeheerder van Evi, gebruikt engagement om duurzaamheidskwesties op de agenda te zetten bij ondernemingen in hun portefeuille.

Engagement, meer dan een gesprek

Engagement betekent betrokkenheid en de verplichting of belofte een band te hebben of iets te doen. Het is een veelgebruikte term binnen duurzaam beleggen. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk bij engagement en waarom vinden duurzame beleggers het zo belangrijk?

Het gaat hier over meer dan een goed gesprek over duurzaamheid. In een engagementtraject maken beleggers een stappenplan in overleg met een onderneming. Eerst wordt samen vastgelegd wat er verbeterd moet worden, daarbij rekening houdend met de rest van de markt. Ook is belangrijk hoe er gerapporteerd wordt (transparantie). Na verloop van tijd wordt gekeken of het bedrijf zich aan de gemaakte afspraken houdt en of er verbetering optreedt. Thema’s waarop engagement plaatsvindt zijn mensenrechten, arbeidsrechten, klimaatverandering en governance (bestuur).

Het komt voor dat er na een engagementtraject te weinig verandert. In het uiterste geval trekt een investeerder zich dan terug uit een bedrijf waarin hij belegt en doet de aandelen van de hand. Dat noem je disinvestment. De belegger heeft hiermee een flinke stok achter de deur om veranderingen daadwerkelijk af te dwingen.

Uit de praktijk: Abercrombie & Fitch richting organische katoen

Maarten Vankan is senior portfoliomanager van het Kempen (Lux) Global Small-cap Fund en heeft veel ervaring met engagement: ‘Als wij vinden dat bepaalde zaken anders moeten of beter kunnen bij een onderneming die we als beleggingsfonds hebben opgenomen, dan starten we een engagementtraject. Dat kan gaan over het beloningsbeleid of de strategische richting, maar ook over duurzaamheid.’

In de regel is het de portfoliomanager van een fonds die in gesprek gaat met het management van een onderneming of met de ESG-manager. Voor bedrijven zijn grote beleggers belangrijke stakeholders, waar goed naar geluisterd wordt. Het fonds van Maarten Vankan belegt in relatief kleinere beursgenoteerde bedrijven die door weinig analisten worden gevolgd. Daarom is het voor hen des te belangrijker om goed hun huiswerk te doen en waar mogelijk zelf contact te hebben met bedrijven. Hij geeft een voorbeeld van een engagementtraject van zijn fonds met kledingmerk Abercrombie & Fitch.

‘We zijn twee jaar geleden voor het eerst in gesprek gegaan met Abercrombie & Fitch. Om te beginnen hadden zij sinds 2011 hun duurzaamheidswebsite niet bijgewerkt. Maar al pratende bleek dat ze wel veel activiteiten aan het ontplooien waren op dit gebied. Wij wilden weten hoe zij zorgen voor een eerlijke en transparantere waardeketen. Dan heb je het onder meer over de toeleveranciers. We hebben onze wensen voor verbetering met ze gedeeld: het betalen van eerlijke lonen aan fabrieksarbeiders van toeleveranciers en het overgaan op organisch katoen. En om te beginnen de communicatie en de website. Eigenlijk waren we een beetje verbaasd hoe open ze stonden voor onze feedback. Waarschijnlijk was het team dat over duurzaamheid gaat blij: door onze aandacht komt hun werk hoger op de agenda binnen het bedrijf. Het topmanagement heeft overigens aangegeven dat ze ons betrokken aandeelhouderschap heel erg waarderen. Een eerste concreet resultaat is de veel transparante website, daar vind je nu een lijst met toeleveranciers en alle fabrieken, met de resultaten van de fabriekscontroles. Ook hebben ze een duurzaamheidsstrategie gepubliceerd, met hele duidelijke doelen. Ons werk is nog niet af, want plannen zijn natuurlijk mooi, maar ze moeten ook uitgevoerd worden. De komende jaren blijven we dat nauwlettend volgen.’

Samen bereik je meer: een leefbaar loon bijvoorbeeld

Bovenstaand voorbeeld gaat over een individueel traject, maar samen sta je natuurlijk nog sterker. Want voor bedrijven is het moeilijker om een grote groep beleggers te negeren. Gezamenlijke initiatieven zijn soms gericht op sectoren, bijvoorbeeld alle olie- en gasbedrijven of op individuele ondernemingen.

Het Platform Living Wage Financials (PLWF*) is een goed voorbeeld van hoe grote Nederlandse beleggers hun krachten bundelen om voor verandering te zorgen, in dit geval in de kledingindustrie. Uitgangspunt is dat door werknemers een leefbaar loon te betalen, excessief overwerk afneemt en kinderen bijvoorbeeld gewoon kind kunnen zijn. Dus naar school kunnen in plaats van te moeten werken in de fabriek.

Veel textiel komt uit landen waar de lonen twee tot drie keer te laag zijn om van te leven. En dat terwijl een leefbaar loon een universeel mensenrecht is. Maar het is moeilijk te realiseren in een sector waarin de leveranciers en fabrieken zo versnipperd zijn. Het komt voor dat zelfs luxemerken niet precies weten in welke fabriek hun kleding wordt gemaakt en hoe erbarmelijk de omstandigheden daar soms zijn. Ook gebeurt het dat bij klachten of controle de productie snel verplaatst wordt naar een ander land. Met als gevolg dat de lokale bevolking helemaal geen werk meer heeft. Hier verandering in brengen, is dus niet zo simpel als het op papier lijkt. Door de samenwerking binnen Platform Living Wage Financials, kunnen de partijen een grotere impact maken. Ze hebben een gezamenlijk vermogen onder beheer van ruim 2,3 biljoen euro aan assets, dat is zo’n 3 keer meer dan het BBP van Nederland.

Hoe gaat Evi van Lanschot om met engagement?

Vermogensbeheer wordt uitgevoerd via onze beheerders bij Van Lanschot Kempen. Met hen, met andere financiële instellingen, zorgen we er bij Evi voor dat bedrijven waar mogelijk worden aangesproken op hun gedrag en aangespoord om meer duurzaam te ondernemen. Daarom investeren we alleen in beleggingsfondsen waarvan de asset manager:

• De Principles of Responsible Investment* (PRI) heeft ondertekend en tenminste een B of hoger scoort.
• Een engagementbeleid heeft met een visie op milieu en sociale issues

We gaan voor rendement op lange termijn. Daarom beleggen we in bedrijven die rekening houden met mens, milieu en een goed bestuur hebben. Onderzoek wijst uit dat deze ondernemingen het financieel net zo goed doen als niet duurzame bedrijven of zelfs beter. Daarbij hebben wij de overtuiging dat bedrijven die niet voldoen aan duurzaamheidscriteria hun concurrentiepositie op termijn verliezen. Daarom gaan we verder in deze richting op onze route naar de toekomst.