Duurzame beleggers gebruiken hun stemrecht

In deze editie van ‘Duurzaamheid in de diepte’ kijken we naar de kracht van stemmen in relatie met duurzaam beleggen. Aandeelhouders zijn deels eigenaar van een bedrijf. En hebben stemrecht. Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering wordt er gestemd over zaken als beloningsbeleid, arbeidsomstandigheden en duurzaamheid. Hoe belangrijk is de stem van de aandeelhouder die niet belegt in individuele aandelen maar in fondsen? 

Stemrecht bij fondsen

Stemmen is bij beleggen simpel en tegelijk ingewikkeld. In principe heeft een aandeelhouder in een bedrijf stemrecht. Dat is wettelijk geregeld in de Nederlandse Corporate Governance Code. Maar veel beleggers bezitten zelf geen individuele aandelen. Ze kiezen voor beleggingsfondsen. In dat geval is het de fondsbeheerder die over het stemmen gaat. Binnen de vijf Evi-profielfondsen bevinden zich ongeveer vijftien fondsen die specifieke delen van de beleggingsmarkt beslaan (denk aan Europese en Amerikaanse aandelen, leningen aan bedrijven etc.). In die fondsen bevinden zich dus ook de individuele aandelen.

Frank van der Ploeg, Fiduciair Manager bij Van Lanschot Kempen legt uit hoe stemmen werkt: ‘De beheerders van de fondsen die wij voor Evi selecteren zijn verantwoordelijk voor het stemmen. Bij de selectie van een fonds gebruiken we een duurzaamheidsfilter. Passieve fondsen moeten hun benchmark kiezen op basis van regels die bedrijven uitsluiten waarin wij niet willen beleggen. Voor het actieve deel van de portefeuille zoeken we een beheerder met een actief, duurzaam stembeleid.’ 

Duurzaam investeren - samen sterker

‘Wat belangrijk gevonden wordt om over te stemmen, verschilt. Bij Evi zijn we vooral geïnteresseerd in de grotere beslissingen op het gebied van duurzaam investeren,’ legt Van der Ploeg uit. ‘Voor Evi gaan we een deel van de portefeuille onderbrengen in een fonds dat zich richt op betrokken aandeelhouderschap voor de lange termijn. Daar hoort actief stemgedrag bij. Dat lukt ook, omdat er in zo’n fonds maar een beperkt aantal bedrijven is opgenomen: maar veertig tot tachtig.’ Om onze stem als aandeelhouder kracht bij te zetten werken we samen met andere partijen en (internationale) initiatieven. En aandeelhouders mogen zelf initiatieven aandragen. Denk aan Follow This bij Shell, dat ook is gesteund door Van Lanschot Kempen.

Van der Ploeg: ‘Het is eigenlijk pas iets van de laatste jaren dat aandeelhouders tegen managementteams zeggen: we betalen jullie om zaken als CO₂-uitstoot op de agenda te zetten. En als er structureel tegen het management wordt gestemd, dan is er misschien ander management nodig. Ook op het gebied van arbeidsomstandigheden en mensenrechten zien we dat gebeuren.’ 

Wie zwijgt stemt toe

Zou u de goedkoopste indextracker kiezen die er te vinden is, dan weet u zeker dat u ook in bedrijven belegt met een bedenkelijk beleid én dat er geen weloverwogen stembeleid is. Bij Evi zoeken we de balans tussen kosten en impact. Aan de ene kant huren we actieve managers in met een duurzaam selectie- en stembeleid. Aan de andere kant beleggen we op een manier die we ‘nieuw actief’ noemen: we kiezen een benchmark, of stellen die zelf samen, waarin alleen bedrijven zitten die passen bij ons beleid, en vragen vervolgens een beheerder om die benchmark passief te volgen. Als daar dan een duurzaam stembeleid bij komt, behalen we toch onze doelen.

Van der Ploeg ziet dat er over de breedte een verschuiving plaatsvindt: ‘Niet stemmen of standaard meestemmen met wat het management voorstelt, is niet meer van deze tijd. Het gaat om mensenrechten, CO₂-uitstoot, beloningsbeleid, allemaal zaken die steeds belangrijker worden. Bij beleggen is de hoeveelheid rendement onbekend, en het verleden biedt geen garanties. Maar duurzaamheid en overtuigingen, daar hebben we gegarandeerd wel invloed op. Zo kunnen we zeggen: we beleggen niet in rommel en we willen alleen fondsmanagers met een actief stembeleid en die doen aan engagement.’

Macht en tegenmacht

Rients Abma is directeur van Eumedion, een organisatie die namens grote beleggers in Nederland goed ondernemingsbestuur en duurzaamheidsbeleid aankaart bij beursgenoteerde bedrijven. Hoe belangrijk vindt hij stemmen als aandeelhouder? ‘Het belangrijkste is dat iedere macht een tegenmacht nodig heeft. De strategie en de uitvoering ervan zijn verantwoordelijkheden van het bestuur onder toezicht van de raad van commissarissen. Zij moeten daarover verantwoording afleggen aan de aandeelhoudersvergadering die aldus een controlerende functie heeft.'

'De betrokkenheid van aandeelhouders bij het reilen en zeilen van ondernemingen is meer dan verdubbeld in vijftien jaar tijd. In 2005 stemde gemiddeld 30 procent van de aandeelhouders bij een vergadering, nu is dat 75 procent. Ook zijn aandeelhouders kritischer en de gesprekken met bedrijven serieuzer. Beginnende beleggers zijn vaak gefocust op het financiële rendement. Maar zaken als duurzaamheid en beloningsbeleid tellen steeds zwaarder mee. En beleggers mogen verwachten dat hun fondsbeheerder zich daar kritisch over uitspreekt in een aandeelhoudersvergadering.’

• • benoeming en het ontslag van de bestuurders;
  • het beloningsbeleid voor bestuurders;
  • de vaststelling van de jaarrekening;
  • wijzigingen van de statuten.

Door te investeren in Evi Fondsen maakt u gebruik van uw vermogen om dingen te veranderen. Een meer duurzame koers bij grote bedrijven, een rechtvaardiger beloningsbeleid of het terugdringen van CO₂-uitstoot bijvoorbeeld. Dat is pas duurzaam rendement.